Sobotni ranek 28 maja 2011 r. Pogodnie i słonecznie. Przed godziną 8.00 spotykamy się na dworcu PKS. Podjeżdża autokar, wsiadamy i punktualnie o godz. 8.00 wyruszamy do Borku. Na przystanku w Piaskach dołączają do nas jeszcze trzy osoby.
W Borku na rynku przed siedzibą Urzędu Miejskiego wita nas gospodarz miasta burmistrz Marian Jańczak. Najpierw przedstawia miasto liczące ok. 3000 mieszkańców. Borek, początkowo znany jako Zdzież, otrzymał prawa miejskie w 1392 roku, a od 1435 roku występuje pod obecną nazwą .
W przeszłości był ośrodkiem sukiennictwa i płóciennictwa.
Następnie zaprasza do wnętrza budynku. Urząd jest przyjazny dla mieszkańców, w tym także dla niepełnosprawnych, dla których uruchomiono windę. Oglądamy pomieszczenia Urzędu. Sala, w której przyjmowani są interesanci, jako dach ma szklaną taflę. Chyba najbardziej oryginalnym urządzeniem jest mechanizm zegarowy napędzający zegar umieszczony na frontonie budynku. Z balkonu oglądamy panoramę miasta.
Borek, oprócz Ratusza z 1853 roku, ma jeszcze inne zabytki: Sanktuarium Matki Boskiej z XVII wieku, słynące z cudownego obrazu Matki Bożej Boreckiej z lat 1550-1575, kościół farny pw. św. Stanisława biskupa z XV wieku, plebanię z XVIII wieku, domy z XIX wieku.
Opuszczamy zatem gościnny urząd i udajemy się do kościoła farnego. Kościół wzmiankowany w 1440 roku, był kościołem parafialnym w 1461 roku. Pierwotny drewniany, a w latach 1469-77 zastąpiony murowanym. Na skutek pożaru w 1824 r. kościół został wyniszczony. Gruntownie odrestaurowano i przebudowano go w latach 1853-1860 (między innymi założono strop i odnowiono wieżę). Został poświęcony w 1860 r. przez biskupa Leona Przyłuskiego. Do 1869 r. był kościołem parafialnym. Kościół w bryle jest późnogotycki. W XIX wieku został zbarokizowany. Późnobarokowa brama kościelna pochodzi z 1795 r. W kościele podziwiamy późnoklasycystyczny ołtarz główny i ołtarze boczne oraz malowidła ścienne.
Wsiadamy do autobusu i podjeżdżamy do kościoła na Zdzieżu. Tu robimy sobie pamiątkowe zdjęcie. Wchodzimy do wnętrza, siadamy w ławach. Poznajemy legendę o powstaniu świątyni. Oto jej treść: podczas budowy pierwszego kościoła modlący się ociemniały Jan Żołędniak z Borku poprosił o wodę ze źródła znajdującego się obok budowanej świątyni. Po przemyciu wodą oczu odzyskał wzrok. Wiadomość szybko obiegła okolice. Przy źródełku zebrało się mnóstwo ludzi. Wśród nich był Paweł Zimny z Trzecianowa, któremu pod wieczór ukazała się w tym miejscu niewiasta i zawołała do niego: „Módlcie się i pracujcie na chwałę Bożą”. Odtąd, co jakiś czas zdarzały się przypadki odzyskania wzroku przez niewidomych. Dlatego też postanowiono przesunąć kościół bardziej na północ, aby źródełko znalazło się w prezbiterium za dużym ołtarzem.
Głównym fundatorem nowego kościoła, do którego budowy przystąpiono w1635 r. był Stanisław Przyjemski. Budowę świątyni wspierały wszystkie stany dawnej Rzeczpospolitej. Obok szlachty i mieszczan włączył się w to dzieło także lud wiejski. W ołtarzu głównym zwraca uwagę obraz Matki Bożej Pocieszenia słynący nie tylko w Wielkopolsce, ale i w całej Polsce, zaliczany do najzacniejszych i najstarszych cudownych wizerunków Matki Bożej. Uznany został oficjalnie za cudowny w 1619 r., gdy specjalna komisja powołana przez biskupa poznańskiego Andrzeja Opalińskiego zbadała cuda i łaski za przyczyną Matki Bożej Boreckiej. Obraz ma rozmiary 1,25 m na 1,15 m. Pierwszy wizerunek Matki Bożej Boreckiej został namalowany na desce cyprysowej między 1390 a 1392 rokiem przez nieznanego artystę wiejskiego. Innym ciekawym architektonicznie obiektem jest ambona wspierająca się na kuli ziemskiej. Kula ziemska stanowi także element ołtarza głównego. Zwiedzamy wnętrze świątyni, robimy zdjęcia. Uświadamiamy sobie, że godne poznania zabytki znajdują się w małych miejscowościach, często w pobliżu naszego miejsca zamieszkania.
Po opuszczeniu kościoła na Zdzieżu autobusem udajemy się do miejscowej strzelnicy. Tu czeka nas niespodzianka – grochówka z wojskowego kotła przygotowana przez strażaków. Spożywamy ją w plenerze. Po grochówce deser – kawa i placek drożdżowy.
Ostatni punkt programu to zwiedzenie drewnianego, jednonawowego, krytego gontem kościółka w Jeżewie, który został zbudowany w roku 1740. Wyposażenie wnętrza utrzymane jest w stylu barokowym. W ołtarzu głównym znajduje się obraz Wszystkich Świętych, wykonany przez Wojciecha Budzyńskiego w roku 1746: w ołtarzach bocznych – rzeźby z poł. XVIII w. oraz obraz – Pieta z I poł. XIX w. Podziwiamy bogatą i dobrze zachowaną polichromię. Niedawno kościół został odnowiony, korzystając z funduszy unijnych.
Tak kończy się wycieczka, która wzbogaciła naszą wiedzę o regionie. Dopisała pogoda. W dobrych nastrojach wracaliśmy do domu, już myśląc o następnej wyprawie.
tekst i zdjęcia Halina Spichał
